జాతీయ వ్యవసాయ మార్కెట్ (ఇ-నామ్) పథకం

జాతీయ వ్యవసాయ మార్కెట్ (ఇ-నామ్) పథకం అనేది వ్యవసాయ మరియు రైతుల సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ ద్వారా ఏప్రిల్ 14, 2016న ప్రారంభించబడిన కేంద్ర రంగ పథకం. చిన్న రైతుల అగ్రిబిజినెస్ కన్సార్టియం (SFAC) నోడల్ ఏజెన్సీ మరియు నాగార్జున ఫెర్టిలైజర్స్ మరియు కెమికల్స్ లిమిటెడ్ (NFCL) యొక్క ఐకిసాన్ విభాగం ఇ-నామ్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌కు సాంకేతిక ప్రదాత. సమగ్ర మార్కెట్‌లలో విధానాలను క్రమబద్ధీకరించడం, కొనుగోలుదారులు మరియు విక్రేతల మధ్య సమాచార అసమానతను తొలగించడం మరియు వాస్తవ డిమాండ్ మరియు సరఫరా ఆధారంగా నిజ-సమయ ధరల ఆవిష్కరణను ప్రోత్సహించడం ద్వారా వ్యవసాయ మార్కెటింగ్‌లో ఏకరూపతను ప్రోత్సహించడం ఈ పథకం లక్ష్యం.

పథకం అవలోకనం:

జాతీయ వ్యవసాయ మార్కెట్ (ఇ-నామ్) అనేది భారతదేశం మొత్తానికి ఎలక్ట్రానిక్ వ్యాపార పోర్టల్, ఇది వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల కోసం ఏకీకృత జాతీయ మార్కెట్‌ను సృష్టించడానికి ఇప్పటికే ఉన్న వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల మార్కెట్ కమిటీ (APMC) మండీలను కలుపుతుంది. ఆన్‌లైన్ పోటీ మరియు పారదర్శక ధరల ఆవిష్కరణ వ్యవస్థ మరియు ఆన్‌లైన్ చెల్లింపు సౌకర్యం ద్వారా రైతులు తమ ఉత్పత్తులను విక్రయించడానికి మెరుగైన మార్కెటింగ్ అవకాశాలను ప్రోత్సహించడం ఇ-నామ్ ప్లాట్‌ఫారమ్ లక్ష్యం. కార్యక్రమం యొక్క లక్ష్యాలలో మార్కెట్లను సమగ్రపరచడం, ప్రారంభంలో రాష్ట్రాల స్థాయిలో మరియు చివరికి జాతీయ స్థాయిలో ఉన్నాయి; మార్కెటింగ్ మరియు లావాదేవీ ప్రక్రియలను క్రమబద్ధీకరించడం; రైతులకు మెరుగైన మార్కెటింగ్ అవకాశాలను ప్రోత్సహించడం; నాణ్యత అంచనా వ్యవస్థలను ఏర్పాటు చేయడం; మరియు స్థిరమైన ధరలను ప్రోత్సహించడం మరియు అధిక-నాణ్యత ఉత్పత్తులకు వినియోగదారులకు అందేలా చేస్తుంది. పథక భాగాలలో రాష్ట్రం/UT యొక్క APMCలు/RMCల ఎంపిక, రాష్ట్రాలు/UTలకు ఉచితంగా ఇ-నామ్ సాఫ్ట్‌వేర్ అందించడం, ఆర్థిక సహాయం మరియు సాంకేతిక సహాయం చేయడం ఉన్నాయి.

లక్షణాలు:

• ఎలక్ట్రానిక్ ట్రేడింగ్ పోర్టల్: ఈ ప్లాట్‌ఫారమ్ వివిధ రాష్ట్రాల మధ్య వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల యొక్క వ్యాపారాన్ని ప్రారంభించడానికి సాంకేతికతను ఉపయోగిస్తుంది, రైతులు తమ ఉత్పత్తులను ఇతర రాష్ట్రాల నుండి కొనుగోలుదారులకు విక్రయించడానికి వీలు కల్పిస్తుంది, తద్వారా వారి మార్కెట్ పరిధిని పెంచుతుంది.
• సింగిల్ విండో సేవలు: ఇ-నామ్ ప్లాట్‌ఫారమ్ అన్ని APMC సంబంధిత సమాచారం మరియు సేవలకు ఒకే విండోను అందిస్తుంది, రైతులకు అవసరమైన సమాచారాన్ని యాక్సెస్ సులభం చేస్తుంది. ఇది సరుకుల రవాణా, నాణ్యత మరియు ధరలు, కొనుగోలు మరియు అమ్మకం ఆఫర్‌లపై సమాచారాన్ని అందిస్తుంది మరియు నేరుగా రైతుల ఖాతాలకు ఇ-చెల్లింపు పరిష్కారాన్ని అందిస్తుంది, తద్వారా వివిధ సేవల కోసం బహుళ పక్షాలతో వ్యవహరించే అవాంతరాన్ని తగ్గిస్తుంది.  
• ఏకరీతి మార్కెట్ చేసే విధానాలు: ఈ పథకం మార్కెటింగ్ మరియు లావాదేవీ విధానాలను క్రమబద్ధీకరించడం మరియు మార్కెట్‌ల సమర్థవంతమైన పనితీరును ప్రోత్సహించడానికి అన్ని మార్కెట్‌లలో వాటిని ఏకరీతిగా చేయడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. ఇది రైతులు మరియు కొనుగోలుదారులకు ఒక సమాన స్థాయిని కల్పించి సహాయపడుతుంది మరియు తద్వారా అక్రమాలకు ఆస్కారం తగ్గుతుంది.
• నాణ్యత హామీ: ఇ-నామ్ ప్లాట్‌ఫారమ్ కొనుగోలుదారులచే సమాచారం ఇవ్వబడిన బిడ్డింగ్‌ను ప్రోత్సహించడానికి నాణ్యమైన అంచనా వ్యవస్థలను ఏర్పాటు చేయడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. కొనుగోలుదారులు తాము కొనుగోలు చేస్తున్న ఉత్పత్తుల నాణ్యత గురించి తెలుసుకునేలా మరియు మెరుగైన నాణ్యమైన పంటలను ఉత్పత్తి చేయడానికి రైతులను ప్రోత్సహించేలా ఇది సహాయపడుతుంది.
• రైతులకు మెరుగైన మార్కెటింగ్ అవకాశాలు: రైతులు మరియు వ్యాపారుల మధ్య సమాచార అసమానతను తొలగించడం ద్వారా, వ్యవసాయ వస్తువుల వాస్తవ డిమాండ్ మరియు సరఫరా ఆధారంగా ధరల ఆవిష్కరణను మెరుగుపరచడం, వేలం ప్రక్రియలో పారదర్శకత, ఉత్పత్తుల నాణ్యతకు అనుగుణంగా ధరలు, ఆన్‌లైన్ చెల్లింపు మొదలైన అవకాశాలను కల్పిస్తుంది. ఇ-నామ్ ప్లాట్‌ఫారమ్ రైతులు/విక్రేతదారులకు మెరుగైన మార్కెటింగ్ అవకాశాలను ప్రోత్సహించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. దీంతో రైతులు తమ ఉత్పత్తులకు అధిక ధరలను అందుకోవడంతోపాటు మధ్య దళారులపై ఆధారపడకుండా చేస్తుంది.
• ఆర్థిక మద్దతు: ఈ పథకంలో భాగంగా కొన్ని నిర్దిష్ట APMCలు లేదా RMCల కోసం రాష్ట్రం లేదా UTకి ఆర్థిక సహాయాన్ని అందిస్తుంది, ఇ-నామ్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌తో అనుసంధానం కోసం మార్కెట్‌ను సిద్ధం చేయడానికి హార్డ్‌వేర్, ఐదు ఇంటర్నెట్ కనెక్షన్‌లు, పరీక్షా పరికరాలు మరియు ఇతర అవసరమైన మౌలిక సదుపాయాల కొనుగోలు ఖర్చులకు సహాయం చేయడానికి ఒక్కో మార్కెట్‌కు  గరిష్టంగా రూ.30.00 లక్షలు అందిస్తుంది.
• సాంకేతిక సహాయం: ఈ పథకం ఇ-నామ్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌ను అమలు చేయడానికి  చిన్న రైతుల అగ్రిబిజినెస్ కన్సార్టియం (SFAC), లీడ్ అమలు ఏజెన్సీ (LIA) మరియు వ్యూహాత్మక భాగస్వామి (SP) నాగార్జున ఫెర్టిలైజర్స్ & కెమికల్స్ లిమిటెడ్ (NFCL) ద్వారా సాంకేతిక సహాయాన్ని అందిస్తుంది. ఇలా చేయడం వలన ప్లాట్‌ఫారమ్‌ను సమర్థవంతంగా ఉపయోగించుకోవడానికి వాటాదారులందరికి శిక్షణ అందించడానికి సహాయపడుతుంది, తద్వారా దాని స్వీకరణ మరియు ప్రభావం పెరుగుతుంది.

పథకం గురించి తాజా వార్తలు:

డిసెంబర్ 2022లో ప్రెస్ ఇన్ఫర్మేషన్ బ్యూరో పోర్టల్ నుండి వచ్చిన తాజా సమాచారం ప్రకారం, ఇ-నామ్ ప్లాట్‌ఫారమ్ 22 రాష్ట్రాలు మరియు 3 కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలలో 1260 మండీలలో దీనిని అమలు చేస్తున్నారు. ఈ ఏకీకరణ వివిధ వ్యవసాయ వస్తువుల వ్యాపారాన్ని సులభతరం చేసింది. వెదురు, తమలపాకులు, కొబ్బరి, నిమ్మ, తీపి మొక్కజొన్న మొదలగు వాటి మొత్తం విలువ సుమారు రూ. 2.22 లక్షల కోట్లుగా ఇ-నామ్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌లో నమోదైంది.

లాభాలు:

• రైతులు తమ ఉత్పత్తులను ఆన్‌లైన్ ప్లాట్‌ఫారమ్ ద్వారా పోటీతత్వ మరియు పారదర్శక ధర ఆవిష్కరణ వ్యవస్థ ద్వారా విక్రయించవచ్చు
• డిజిటల్ మార్గాల ద్వారా రైతులు బహుళ మార్కెట్లు మరియు కొనుగోలుదారులకు ప్రాప్యతను పొందుతారు
• వ్యవసాయ మార్కెటింగ్‌లో ఏకరూపత సమగ్ర మార్కెట్‌లలో విధానాలను క్రమబద్ధీకరించడం ద్వారా ప్రోత్సహించబడుతుంది
• కొనుగోలుదారులు మరియు విక్రేతల మధ్య సమాచార అసమానత తొలగించబడుతుంది
• వాస్తవ డిమాండ్ మరియు సరఫరా ఆధారంగా నిజ-సమయ ధర ఆవిష్కరణ ప్రచారం చేయబడుతుంది
• ఆన్‌లైన్ చెల్లింపు సెటిల్‌మెంట్ నేరుగా రైతుల ఖాతాల్లో జమవుతుంది

లోపాలు:

• పరిమిత పరిధి: ఇ-నామ్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌తో అనుసంధానించబడిన మార్కెట్‌లలో మాత్రమే  అందుబాటులో ఉంటుంది.
• పరిమిత పంటలు: ఇ-నామ్ ప్లాట్‌ఫారమ్ బహుళ పంటల వ్యాపారానికి మద్దతు ఇస్తున్నప్పటికీ, ప్లాట్‌ఫారమ్‌పై వర్తకం చేసే పంటల పరిధి ఇప్పటికీ పరిమితంగా ఉంది మరియు చాలా పంటలు ఇప్పటికీ వీటిలో పరిగణించబడలేదు.
• మౌలిక సదుపాయాలపై ఆధారపడటం: ఇ-నామ్ ప్లాట్‌ఫారమ్ యొక్క విజయం, హార్డ్‌వేర్, ఇంటర్నెట్ కనెక్షన్‌లు మరియు పరీక్షా పరికరాలతో సహా అవసరమైన మౌలిక సదుపాయాల లభ్యతపై ఆధారపడి ఉంటుంది, ఇది కొన్ని ప్రాంతాలలో సవాలుగా ఉండవచ్చు.
• అవగాహన లేకపోవడం: చాలా మంది రైతులకు ఇప్పటికీ ఇ-నామ్ ప్లాట్‌ఫారమ్ మరియు దాని ప్రయోజనాల గురించి తెలియదు, ఇది దాని పరిధిని మరియు సంభావ్య ప్రభావాన్ని పరిమితం చేస్తుంది.

ఎలా దరఖాస్తు చేయాలి :

దశ 1: తప్పనిసరిగా రైతు పేరు, చిరునామా, సంప్రదింపు వివరాలు మరియు బ్యాంక్ ఖాతా వివరాలు వంటి అవసరమైన వివరాలను అందించడం ద్వారా ఇ-నామ్ పోర్టల్‌లో నమోదు చేసుకోవాలి.

దశ 2: రిజిస్ట్రేషన్ తర్వాత, రైతు తమ ఉత్పత్తులను ఇ-నామ్ పోర్టల్‌లో విక్రయించడానికి జాబితా చేయవచ్చు.

దశ 3: ఆసక్తిగల కొనుగోలుదారులు జాబితా చేయబడిన ఉత్పత్తులను వీక్షించవచ్చు మరియు వాటిపై వేలం వేయవచ్చు.

దశ 4: రైతు వేలంని అంగీకరించడం లేదా తిరస్కరించడం ఎంచుకోవచ్చు.

దశ 5: వేలం ఆమోదించబడినట్లయితే, చెల్లింపు ఆన్‌లైన్‌లో మరియు నేరుగా రైతు ఖాతాలోకి పంపబడుతుంది.

దశ 6: రైతు ఆ తర్వాత కొనుగోలుదారుకు ఉత్పత్తులను అందించవచ్చు.

అవసరమైన పత్రాలు:

• ఆధార్ కార్డు
• పాన్ కార్డ్
• బ్యాంక్ ఖాతా వివరాలు
• భూమి యాజమాన్య పత్రాలు

ముగింపు:

ఇ-నామ్ పథకం వ్యవసాయ మార్కెటింగ్‌లో ఏకరూపతను ప్రోత్సహించడంలో మరియు వ్యవసాయ వస్తువులకు ఏకీకృత జాతీయ మార్కెట్‌ను రూపొందించడంలో కీలకపాత్ర పోషించింది. ఈ పథకం రైతులు తమ ఉత్పత్తులను ఆన్‌లైన్ పోటీతత్వ మరియు పారదర్శక ధరల ఆవిష్కరణ వ్యవస్థ మరియు ఆన్‌లైన్ చెల్లింపు సౌకర్యాల ద్వారా విక్రయించడానికి వీలు కల్పించింది, రైతులు, మండీలు, వ్యాపారులు, కొనుగోలుదారులు, ప్రాసెసర్లు మరియు ఎగుమతిదారులతో సహా అన్ని వాటాదారులకు ప్రయోజనం చేకూర్చింది. ఈ పథకం లావాదేవీల ఖర్చులను తగ్గించింది, మార్కెట్‌ల అందుబాటు పెరిగింది మరియు రైతులకు ధరల వాస్తవికతను మెరుగుపరిచింది. ఇ-నామ్ ప్లాట్‌ఫారమ్ భారతదేశంలో వ్యవసాయ రంగాన్ని మార్చడానికి మరియు రైతుల ఆదాయాన్ని రెట్టింపు చేసే లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి ఇది ఒక ముఖ్యమైన అడుగు.